¿imata kan ñukanchipa chariskakuna?

©FORMABIAP

Achka watakunamanta kay yachanakunata kishpichinkapa rimanakun karan llaktakuna tiyaskamanta paykuna sumak kawsaykunata chariskamantapas tukuy runakuna. Kay partimanta chaskiska yuyakuna allipacha yuyachin kay chaiskakuna sumak kanakun mana chay runakuna kawsarakallapi, rimaska shina kikin chariskakuna. Tukuy laya kawsaykuna karan llaktapi mana chay layallata kanakun, chasnapas allipacha alli kanakun sumak yachanakuna. Tukuy kay chariskakuna mana pasakta rikurinakunchu, mana yachaylla tiyanakun(PCI). El PCI riman tukuy laya kawsaykunamanta, rikuchina layakunamanta, llankarinakunamanta, yachaykunamanta chaymantapas riman sapalla achkapurapas yachachisa kawsaskamanta karan wiñaskakunapi, ashuwanpas riksichin tukuy laya imakunatapas ruranakunamanta shuk runakuna kawsaraska llaktapi.

Karan yachachina wankurinakunapi rimanakun kay yachaykunamanta, UNESCO pay llukshiska urasmanta tarawasa shamurka karan llaktakunapi tiyaska yachaykunata killkasa kishpichisa maykankunallta.
2003 watapi UNESCO uyarka yapankapa kishpichisa chay karan llaktapi tiyaska yachaykunata killkankapa. Kay yuyayta munanakurka kishpichinkapa 150 hatun llaktakunamanta runakuna.

UNESCO
> Paris llakta: llaktakunapi kawsana layakunamanta yachanakuna
> America allpapi riksinakuna sakirin Cuzco llaktapi: CRESPIAL

Tukuy kay riksina charinakun hatun yachanakunapi, tukuy kaykuna karan llaktamanta kawsaykunata riksichin. Perú llaktapipas chasnallta riksinchi:

• Takilimanta churanakunata awana layakuna
• Yuyaypi chariska kuyntana layakuna tukuy laya kawsakunapas zapara llaktamanta sumak kanakun (Ecuador, Perú)
• Qoylluriti raymi rikuchinakuna
• Hauconadamanta tushunata rikuchina.